Wśród organizowanych w Polsce imprez artystycznych poświęconych muzyce Stanisława Moniuszki najdłuższa historię posiada Festiwal Moniuszkowski organizowany w na Dolnym Śląsku, w uzdrowiskowej miejscowości Kudowa-Zdrój. Pierwszą edycję zainaugurowano 15 lipca 1962 roku, w roku 90. rocznicy śmierci Stanisława Moniuszki. Festiwal trwał osiem dni, podczas których odbyły się koncerty z udziałem sprowadzonych z Warszawy artystów stołecznego Teatru Wielkiego, soliści, orkiestra i chór pod dyrekcją Władysława Skoraczewskiego. To właśnie z jego inicjatywy powstał kudowski festiwal, a Władysław Skoraczewski objął funkcję kierownika artystycznego imprezy. Pracami komitetu organizacyjnego kierował natomiast Wacław Kaniewski, drugi z „ojców założycieli” Festiwalu.

W 1963 roku Festiwal otwarto Halką w wykonaniu artystów Państwowej Opery we Wrocławiu. Następnego dnia ten sam zespół wykonał Straszny dwór, drugą z najbardziej popularnych oper Stanisława Moniuszki.

W okresie kierownictwa Władysława Skoraczewskiego w Kudowie wystawiono większość oper Stanisława Moniuszki, a oprócz nich do programu Festiwalu włączono także wiele pozycji zagranicznych kompozytorów, m.in. Giuseppe Verdiego, Gaetana Donizettiego, Wolfganga Amadeusa Mozarta. Grano także opery kompozytorów polskich, prekursorów tego gatunku w naszej muzyce, poprzedników Moniuszki: Macieja Kamieńskiego czy Karola Kurpińskiego.

Spektakle wystawiano w reprezentacyjnych przestrzeniach Kudowy – w Teatrze Zdrojowym, Teatrze pod Blachą, Sali Koncertowej obok Pijalni, a także Parku Zdrojowym i kościołach okolicznych miejscowości. Poza spektaklami operowymi odbywały się koncerty z muzyką kantatową Moniuszki (np. Widma, Litanie ostrobramskie).

Po Władysławie Skoraczewskim kolejnymi dyrektorami artystycznymi byli: Leon Hanek, Ludwik Mika, Ewa Kofin, Zbigniew Goncarzewicz, Jerzy Flic, Maria Fołtyn, Sławomir Pietras, a od 2012 roku funkcję tę piastuje Stanisław Rybarczyk. W trakcie 57 dotychczas zorganizowanych edycji Festiwalu Moniuszkowskiego na scenach Kudowy wystąpiło łącznie kilka tysięcy artystów z Polski i zagranicy, m.in. Czech, Danii, Japonii, Kuby, Litwy, Meksyku, Niemczech, Norwegii, Rosji, Słowacji, Ukrainy, USA i Włoch. Artyści spoza Polski zaczęli pojawiać się w większej mierze od czasów dyrekcji Marii Fołtyn, wielkiej entuzjastki muzyki Stanisława Moniuszki, która większość swojego życia zawodowego poświęciła promocji twórczości Moniuszki za granicą. Za jej sprawą do Kudowy zaczęli także przyjeżdżać artyści estradowi, jak popularni w latach 70. i 80. wokaliści: Danuta Rinn, Irena Santor czy Marek Grechuta, którzy w 1980 roku wzięli udział w koncercie, podczas którego utwory Moniuszki zabrzmiały w „lżejszych”, popularnych opracowaniach. Oprócz wokalistów w Kudowskich festiwalach udział brali znani polscy aktorzy, jak Krzysztof Kolberger czy Daniel Olbrychski. Jednak trzon stanowili zawsze artyści scen operowych, wybitni śpiewacy, jak Bogna Sokorska, Stefania Toczyska, Bernard Ładysz czy Wiesław Ochman.

Zaangażowanie zagranicznych artystów zaowocowało oryginalnymi przedsięwzięciami, takimi jak wykonania utworów Moniuszki w języku tureckim, hiszpańskim czy japońskim. Poza tym Festiwal Moniuszkowski urozmaicały nie tylko koncerty i spektakle. Sławomir Pietras wprowadził np. turnieje koncertowe tenorów, a w 2003 roku po raz pierwszy zorganizowano przyjęty z dużym zainteresowaniem „Polonez Moniuszkowski” – przemarsz ulicami Kudowy-Zdroju artystów w polskich strojach szlacheckich. Od tamtej pory pomysł ten powraca w kolejnych edycjach i zawsze jest dużą atrakcją dla miejscowej publiczności i mieszkańców miasta.