Zapytani o twórczość Stanisława Moniuszki bez wątpienia jednym tchem wymienimy tytuły dwóch oper: „Halka” i „Straszny dwór”. Po chwili namysłu dodamy także, że skomponował wiele pieśni wydawanych w cyklu „Śpiewników domowych”. Natomiast Moniuszko był artystą niebywale wszechstronnym. Pozostawił w swoim dorobku artystycznym także operetki, balety, kantaty, jak również wiele utworów religijnych, w tym pięć mszy. Był człowiekiem bardzo religijnym, każdy dzień rozpoczynał od uczestnictwa w porannym nabożeństwie. Pisał o tym pierwszy biograf kompozytora, Aleksander Walicki: „Zwykle bardzo rano, bo o piątej godzinie, wstawał, a latem nawet wcześniej, i zaraz szedł na mszę do kościoła. Był to zwyczaj, od którego tylko choroba wstrzymać go mogła. Powróciwszy z kościoła, zaraz siadał do pracy, i prawie wszystkie kompozycje o tej porze dnia się utworzyły”. Komponowanie utworów religijnych miało dla artysty wymiar osobistego, duchowego przeżycia.

W Warszawie Moniuszko najczęściej odwiedzał świątynię mieszczącą się przy Krakowskim Przedmieściu – kościół zakonu Wizytek. Mieszkańcy Warszawy zachowali też we wdzięcznej pamięci przekaz o dotacji jakiej dokonał kompozytor na zakup organów dla kościoła Karmelitów. Sam Moniuszko przez wiele lat pracujący jako organista w wileńskim kościele św. Jana, był wyczulony na potrzeby innych muzyków, zwłaszcza tych, których muzyka trafiała do największej liczby szczerych słuchaczy.

Msza jest utworem wokalnym lub wokalno – instrumentalnym, przeznaczonym do wykonywania w Kościele katolickim podczas liturgii mszalnej. Na mszę pisaną dla celów liturgicznych składają się 2 rodzaje śpiewów: stałe części mszy ze stałymi tekstami („Kyrie”, „Gloria”, „Credo”, „Sanctus”, „Benedictus”, „Agnus Dei”) oraz części mszy z tekstami zmieniającymi się, zależnymi od uroczystości na której są wykonywane. Najbardziej znane msze muzyczne to msza żałobna „Requiem d-moll” Wolfganga Amadeusza Mozarta, „Missa Solemnis” D-dur opus 123 Ludwiga van Beethovena czy „Węgierska msza koronacyjna” skomponowana przez Franciszka Liszta, którego nasz kompozytor osobiście poznał w Weimarze.

„Msza Piotrowińska” na czterogłosowy chór mieszany solistów z towarzyszeniem organów, została napisana przez mistrza w kwietniu 1872 roku. Według badaczy pracował nad tym utworem zaledwie 4 dni. Co bardzo istotne, jest to msza z tekstem polskim – Moniuszko skomponował muzykę do poezji religijnej Justyna Wojewódzkiego. „Msza Piotrowińska” jest ostatnim utworem napisanym przed przedwczesną śmiercią kompozytora – zmarł 4 czerwca tego roku. Po raz pierwszy utwór został wykonany w Zielone Świątki, 19 maja 1872 roku, w warszawskim kościele Wizytek. Możemy przypuszczać, że kompozytor był obecny na tej uroczystości Zesłania Ducha Świętego, słuchając śpiewu chóru i muzyki organowej, stanowiących wyjątkową oprawę tego ważnego święta w kalendarzu świąt katolickich.

Klasztor i kościół pod wezwaniem Opieki św. Józefa Oblubieńca Niepokalanej Bogurodzicy Maryi powstał dla sprowadzonych w 1654 r. przez królową Ludwikę Marię Gonzagę zakonnic Nawiedzenia Panny Marii, zwanych Wizytkami. Ludwika Maria przybyła do Polski w 1646 roku, aby poślubić polskiego króla Władysława IV Wazę. Po jego śmierci, dwa lata później, poślubiła kolejnego z Wazów na polskim tronie, Jana Kazimierza, brata Władysława IV. Monarchini znana jest z licznych fundacji klasztorów i kościołów w Warszawie – dla sióstr miłosierdzia Wincentego a Paulo, zwanych szarytkami (zakład św. Kazimierza na Tamce), dla księży misjonarzy św. Wincentego a Paulo (kościół św. Krzyża i klasztor na Krakowskim Przedmieściu) oraz klasztoru i kościoła dla żeńskiego zakonu Wizytek.

Starania o sprowadzanie sióstr Wizytek z Paryża do Polski rozpoczęła Ludwika Maria już w 1649 roku, jednak przybycie zakonnic poprzedziły liczne kłopoty wynikające zarówno ze strony niechętnego rodzinie Gonzagów arcybiskupa Paryża de Gondy, który musiał zezwolić na wyjazd sióstr, jak i trudów podróży morskiej. Statek z siostrami na pokładzie napotkał na sztorm, został zdobyty i splądrowany przez fregatę angielską, później niemal spłonął w pożarze. Ostatecznie siostry zakonne dotarły do Polski w lipcu 1654 roku drogą lądową. Budowę murowanego kościoła klasztornego rozpoczęto dziesięć lat później, jednak obecny kształt zawdzięcza on Elżbiecie Helenie Sieniawskiej, która około 1727 roku powierzyła zaprojektowanie świątyni wybitnemu włoskiemu architektowi działającemu w Polsce – Karolowi Bayowi (1696 – 1740). Po przerwie w budowie w latach 1733 – 1754, spowodowanej złym stanem finansów zakonnych, budowę wreszcie ukończono i kościół został konsekrowany w 1761 roku. Powstała świątynia jednonawowa, trójprzęsłowa, otoczona dwoma rzędami kaplic. Falująca, dynamiczna fasada jest najbardziej rozpoznawalnym elementem świątyni. Nad wejściem do kościoła widnieje herb zakonu Wizytek – serce przebite dwoma strzałami, zwieńczone krzyżem, otoczone koroną cierniową. Wystrój rzeźbiarsko-stiukowy wnętrza świątyni oraz wspaniałą ambonę w kształcie dziobu łodzi Piotrowej wykonał znakomity warsztat Jana Jerzego Plerscha (1704 lub 1705 – 1774). Obraz do ołtarza głównego przedstawiający „Nawiedzenie Panny Marii” namalował Tadeusz Kuntze-Konicz (1727 – 1797), jeden z najlepszych polskich malarzy osiemnastowiecznych.

Częścią historii kościoła jest Fryderyk Chopin, który w latach 1825–1826, jako uczeń Liceum Warszawskiego, w czasie coniedzielnych mszy dla licealistów, grał na kościelnych organach. Wspomnieć również należy, że w tej świątyni odbył się pogrzeb Marii Kalergis (1822 – 1874), nieszczęśliwej miłości poety Cypriana Kamila Norwida (1821 – 1883), na którym wykonano mszę żałobną Stanisława Moniuszki. Wybitna pianistka, uczennica Fryderyka Chopina Maria Kalergis – Muchanowa, była wielką wielbicielką twórczości Moniuszki, wielokrotnie wspierającą go finansowo. To dzięki zorganizowanemu przez nią koncertowi benefisowemu, kompozytor uzyskał środki na podróż do Berlina i Paryża w 1858 roku.

W świątyni możemy zobaczyć pomniki sławnych Polaków: Tadeusza Czackiego i Kazimierza Brodzińskiego, nauczyciela Adama Mickiewicza. Przy główny wejściu znajduje się epitafium w formie klęcznika dla ks. Jana Twardowskiego (1915 – 2006), na którym zostały wyryte słowa ostatniego wiersza tego księdza-poety, napisanego tuż przed śmiercią w szpitalu przy ul. Banacha.

Kościół klasztorny sióstr Wizytek jest jednym z niewielu zabytków warszawskich, który nie został zniszczony w czasie działań drugiej wojny światowej. Podczas bombardowań miasta w 1939 roku, bomba uszkodziła narożnik budowli i jedną z kaplic, ale kościół prawie nie ucierpiał w czasie Powstania Warszawskiego. Ze swoją rzeźbiarską fasadą świątynia jest jedną z najpiękniejszych budowli Warszawy i jednym z najlepszych dzieł sakralnej architektury baroku w Polsce.

Bernardo Belotto zwany Canaletto, Widok na kościół Wizytek, 1780 r.

Kościół Wizytek, przed 1939 r.

Kościół Wizytek, widok obecny