Balet fantastyczno-czarodziejski w 4 aktach i 6 obrazach.

„Treść baletu jest wdzięczną, niezbyt przejrzystą ani logiczną fantazją na temat hulaszczego życia swawolnych młodzieńców oraz naiwnych pojęć o piekle i czynach jego mieszkańców”, jak podaje Irena Turska w Przewodniku baletowym. Rzecz dzieje się już to w komnacie bon-vivanta Rinalda (w której młodzieniec podejmuje próbę samobójczą a diabeł z obrazu pokazuje mu język), już to na placu, podczas maskarady, a także okazjonalnie w piekle oraz na łonie przyrody u stóp malowniczego wodospadu. Wśród postaci mamy, oprócz pięknej Heleny, narzeczonej Rinalda, także m.in. Lucyfera, służącego Murzyna tudzież psotną Małpę, a wszystko w finale i po licznych perypetiach w wielu wymiarach tego i nie tego świata okazuje się li-jedynie snem niesfornego młodego człowieka.

Autorem libretta był Virgilius Calori, ówczesny dyrektor baletu warszawskiego, który stworzył również choreografię prapremiery. Stanisław Moniuszko skomponował muzykę wspólnie z Adam Münchheimer – ten pierwszy do pierwszych trzech obrazów, drugi – do trzech kolejnych. O ile partytura muzyki Münchheimera zachowała się niemal w całości, muzyka Moniuszki niemal w całości zaginęła.

Prapremiera odbyła się 1 grudnia 1870 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie, jak opisuje prof. Małgorzata Komorowska: „w pełnej przepychu wystawie, z zastosowaniem efektów technicznych Stefana Papée i Michała Grońskiego; podziw budziły potwory ziejące ogniem i olbrzymy-karły, czyli figury, które rosły i malały”. Balet był bardzo popularny wśród publiczności i pozostawał w repertuarze Teatru Wielkiego przez szereg sezonów.

Na kolejną inscenizację – już w wersji jednoaktowej, czekał aż do 1969 roku, kiedy wystawiony został w Teatrze Muzycznym w Gdyni, w opracowaniu Mieczysława Krzywińskiego, z muzyką wyłącznie Moniuszki (uzupełnioną o innego jego utwory), w choreografii Jerzego Wasłowskiego, który również opracował libretto.

Kolejna premiera, wersji również jednoaktowej, z muzyką Stanisława Moniuszki, Adama Münchheimera i Rafała Augustyna w opracowaniu Bogdana Hoffmana, wg. libretta w opracowaniu Janiny Pudełek, odbyła się 27.05.1988 w Teatrze Wielkim w Warszawie.

Ostatni raz Figle szatana zostały wystawione przez choreografkę Ewelinę Sojecką w Operze Wrocławskiej 24.11.2007 roku.