Mieszkańcy Wilna oraz licznie odwiedzający litewską stolicę goście z Polski mogą już „zadzwonić“ do Stanisława Moniuszki i wysłuchać opowieści o jego życiu w języku polskim. Z okazji 200. rocznicy urodzin kompozytora jego pomnik dołączył do wileńskiego projektu Mówiące pomniki, zapoczątkowanego kilka lat temu przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej MO.

Pod koniec czerwca na wileńskim skwerze im. Moniuszki odbyła się uroczysta inauguracja projektu „udźwiękowienia“ pomnika Stanisława Moniuszki. Wybitny polski kompozytor, który osiemnaście lat swego życia spędził w Wilnie, przemówił po litewsku głosem maestro Donatasa Katkusa. W zabawny i nieco rubaszny sposób opowiada on o początkach swojego życia i pracy w Wilnie, o domu Müllerów przy Niemieckiej, swojej wielkiej miłości Aleksandrze, o problemach i długach a także o sukcesach skomponowanych przez niego dzieł. Wszystkich przechodniów kompozytor zaprasza także na ciastka do pobliskiej cukierni. Dzięki inicjatywie Ambasady RP oraz Instytutu Polskiego w Wilnie popiersie Moniuszki przemówiło także po polsku. Turyści mogą także wybrać wersję angielską.

Pomnik Stanisława Moniuszki jest jednym z najstarszych wileńskich pomników. Został on odsłonięty 19 września 1922 r. na skwerze przy wileńskim kościele św. Katarzyny. Widnieje na nim napis: „Stanisławowi Moniuszce ‒ Wilno ‒ MCMXXII". Głównym inicjatorem upamiętnienia znakomitego muzyka i kompozytora, planowanego z okazji 50. rocznicy śmierci Moniuszki, był malarz, grafik i pedagog Ferdynand Ruszczyc.

Stanisław Moniuszko urodził się w 5 maja 1819 roku w Ubielu koło Mińska. Wileński okres jego życia rozpoczyna się w 1836 roku, kiedy to zamieszkał w domu Mullerów przy ulicy Niemieckiej (dziś Vokiečių g. 26). Tutaj czytał, grał, spędzał czas na słuchaniu muzyki, chłonął nowe dźwięki. Jesienią 1837 roku rozpoczął studia muzyczne w Berlinie. Po ukończeniu nauki, w 1839 roku wrócił do Wilna. Poślubił Aleksandrę Mullerównę. Ksiądz Jan Menue udzielił ślubu młodej parze. Pan młody miał zaledwie 21 lat. Źródłem dochodów Moniuszki była posada organisty w kościele św. Janów i prywatne lekcje muzyki. Kilka lat później Moniuszko został dyrygentem w Teatrze Wileńskim. Skomponował wiele utworów, w tym ponad 300 pieśni, cztery Litanie ostrobramskie, wydawał Śpiewniki domowe. W 1848 roku odbyło się w Wilnie w salonie teściów skromne przedstawienie fragmentów Halki. Teatralna premiera Halki odbyła się w Wilnie 16 lutego 1854 roku w gmachu Ratusza. Warszawska premiera odbyła się dopiero w 1858 roku. Był to ogromny sukces, który spowodował, że Moniuszko przeniósł się do Warszawy, został tam dyrygentem Opery. Jego opery Flis, Hrabina, Verbum nobile, Straszny dwór weszły na zawsze do złotej skarbnicy muzyki polskiej. Zmarł w Warszawie 4 czerwca 1872 roku.

Żeby posłuchać fascynującej opowieści Stanisława Moniuszki wystarczy zeskanować kod QR znajdujący się na postumencie i wybrać odpowiednią wersję językową. Kompozytor sam do nas zadzwoni.

Projekt został zrealizowany przez Festiwal św. Krzysztofa, Gatvės gyvos, Samorząd m. Wilna, MO muziejus oraz Instytut Polski w Wilnie i Ambasadę RP w Wilnie. Jest to kolejna już inicjatywa w ramach obchodów 200. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki.

Można posłuchać opowieści Stanisława Moniuszki w języku polskim.