Czy słowo szlacheckie można złamać?

W sobotę 16 listopada, na deskach Opery Śląskiej w Bytomiu, odbyła się premiera akademicka opery Verbum nobile Stanisława Moniuszki, pod kierownictwem muzycznym Tomasza Tokarczyka, w reżyserii, inscenizacji i choreografii Henryka Konwińskiego. Spektakl przygotowywany został w koprodukcji z Akademią Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. W rolach solistów i chórzystów wystąpili studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej. Opera zaprezentowana pod hasłem Studenckie słowo urodzinowo, inspirowana jest trzema urodzinowymi wydarzeniami: 200.rocznicą urodzin Stanisława Moniuszki, 90-leciem Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz 75-leciem Opery Śląskiej w Bytomiu. Kolejny spektakl odbył się 17 listopada, a trzeci zaplanowano na 21 listopada.

Verbum nobile to przykład polskiej opery komicznej. Zabawne libretto ilustruje obraz staropolskich obyczajów. – To historia miłości, która pokonuje wszystkie przeszkody i w finale zwycięża. Nawet poniekąd zwycięża tytułowe słowo szlacheckie jednocześnie… nie łamiąc go. Jak to się udaje? To już rola płci nadobnej, która zawsze roztropnie znajdzie wyjście z sytuacji – mówi Henryk Konwiński, reżyser.

Dwaj przyjaciele, szlachcic Serwacy i szlachcic Marcin, dają sobie nawzajem verbum nobile – słowo szlacheckie, że ich dzieci – Zuzia (córka Serwacego) i Michał (syn Marcina) - pobiorą się, gdy dorosną. Młodzi dorastają, nie znając się jednak. Do pierwszego spotkania młodej szlachcianki i młodego szlachcica dochodzi w nietypowych okolicznościach, które stawiają pod znakiem zapytania plany ich rodziców. Marcin trafia do domu Serwacego po wypadku. Pielęgnuje go Zuzia. Młodzian jednak nie zdradza swojej prawdziwej tożsamości – przedstawia się jako Stanisław. Młodzi zakochują się w sobie. Kiedy wyznają sobie miłość, interweniuje ojciec Zuzi – wszak związany verbum nobile przyrzekł jej rękę Michałowi, nie zgodzi się więc oddać jej Stanisławowi… Prostota fabuły połączona została z muzyką, która podkreśla sielski klimat szlacheckiego, wiejskiego dworku.

Verbum nobile to bardzo dojrzała partytura moniuszkowska, gdzie muzyką, w niezwykle czytelny, przejrzysty sposób, opisana jest prosta w przekazie historia. Muzyka pięknie oddaje charaktery postaci. U Serwacego podkreśla emploi charakterystyczne dla dojrzałego szlachcica, u Bartłomieja z kolei - rubaszność . Stanisław śpiewa swoje arie w rytmie poloneza, z młodzieńczą werwą , żywiołowością i euforią, której przyczyną jest gorące uczucie. Sprawia ono, że bohater unosi się wręcz w powietrzu i tę lekkość, wywołaną stanem zakochania, odczujemy również w muzyce. Dumka Zuzi, to kolejna wspaniała aria, pełna serdeczności i tkliwości, które to cechy wydobywają muzyczne frazy. Mamy wreszcie popisową i trudną orację Marcina, także w rytmie poloneza. Całość składa się z punktowanych rytmów, różnorodności odcieni operowych artykulacji – mówi Tomasz Tokarczyk, kierownik muzyczny spektaklu.

Dla młodych wokalistów, solistów oraz chórzystów to niebywała przygoda artystyczna i wspaniałe doświadczenie. Nie po raz pierwszy pracuję z młodymi solistami, bo mam już takie doświadczenia z Krakowa. Traktuję tę pracę ze szczególną odpowiedzialnością. Mam świadomość, że moje uwagi, to w jaki sposób prowadzę adeptów wokalistyki, muszą być kwintesencją całej mojej wiedzy. Przy studentach otwieram więc mój bagaż doświadczeń. Wymaga to ode mnie zwrócenie uwagi na drobiazgi, detale i to w większym stopniu, niż podczas prób z zawodowymi artystami. A tych szczegółów przy tej operze nie brakuje - mamy tu do czynienia z językiem staropolskim, archaicznym. Samo śpiewanie po polsku nie jest łatwe, a moim zadaniem jest też zadbanie, aby tekst nie zakłócał frazy muzycznej. Cieszy mnie fakt, że mimo tych trudności, młodzi artyści z uwagą i zaangażowaniem przyjmują moje wskazówki i co oczywiście jest najważniejsze , realizują zalecenia. To dobrze świadczy o ich nastawieniu do tego zawodu, który tak naprawdę należy traktować jako artystyczne powołanie – podkreśla kierownik muzyczny.

Dzień po premierze - 17 listopada w niedzielę o godz. 16, w ramach cyklu Porozmawiajmy o Operze: Opera blisko ciebie w sali koncertowej im. Adama Didura Opery Śląskiej w Bytomiu odbyło się spotkanie z realizatorami spektaklu: dziekan wydziału Wokalno-Aktorskiego dr hab. Ewą Biegas, prof. AM, reżyserem Henrykiem Konwińskim, kierownikiem oraz studentami Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach .

Premiera akademicka Verbum nobile: 16 listopada 2019 r.
kierownictwo muzyczne: Tomasz Tokarczyk
reżyseria, inscenizacja i choreografia: Henryk Konwiński
współpraca muzyczna: Adam Mokrus
scenografia i kostiumy: Alicja Patyniak-Rogozińska
światła: Tomasz Trela
kierownictwo chóru Akademii Muzycznej: Krystyna Krzyżanowska-Łoboda
asystent reżysera: Bernadeta Maćkowiak
inspicjent: Krystyna Siedlik, Jadwiga Bacik
korepetytor solistów: Joanna Steczek
Wznowienie sceniczne w Operze Śląskiej w oparciu o premierę z dn. 30 maja 2015 r.

Obsada spektaklu VERBUM NOBILE na dzień 16.11.2019 r.
Artyści Baletu, Chóru i Orkiestra Opery Śląskiej oraz Studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka
Serwacy - Jakub Szmidt
Zuzia - Karolina Podolak
Stanisław - Dawid Czerwiński
Marcin - Patryk Wyborski
Bartłomiej - Jakub Borgiel
Domownica - Jolanta Wyszkowska
Kuzynki - Monika Latusek, Aleksandra Piotrowska-Zaręba
Antek - Krzysztof Szczygieł
Jaś - Anna Kmiecik-Sokalla
Pani Róża, rezydentka- Ewa Czampiel-Matura

Obsada spektaklu VERBUM NOBILE na dzień 17.11.2019 r.
Artyści Baletu, Chóru i Orkiestra Opery Śląskiej oraz Studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka

Serwacy - Jakub Szmidt
Zuzia - Sylwia Ziółkowska
Stanisław - Łukasz Kostka
Marcin - Patryk Wyborski
Bartłomiej - Jakub Borgiel
Domownica - Jolanta Wyszkowska
Kuzynki - Monika Latusek, Aleksandra Piotrowska-Zaręba
Antek - Krzysztof Szczygieł
Jaś - Anna Kmiecik-Sokalla
Pani Róża, rezydentka- Ewa Czampiel-Matura

Obsada spektaklu VERBUM NOBILE na dzień 21.11.2019 r.
Artyści Baletu, Chóru i Orkiestra Opery Śląskiej oraz Studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach pod dyrekcją Adama Mokrusa
Serwacy - Remigiusz Nowak
Zuzia - Małgorzata Działo
Stanisław - Wiktor Jankowski
Marcin - Patryk Wyborski
Bartłomiej - Michał Jewiarz
Domownica - Jolanta Wyszkowska
Kuzynki - Monika Latusek, Aleksandra Piotrowska-Zaręba
Antek - Krzysztof Szczygieł
Jaś - Anna Kmiecik-Sokalla
Pani Róża, rezydentka- Ewa Czampiel-Matura